China, WAICO, at ang Laban sa Global AI Regulation: Ano ang Kailangan Malaman ng mga Pilipino?

 

Habang abala ang mundo sa pag-develop ng AI, may mas tahimik pero mas malalim na laban na nangyayari: sino ang mamumuno sa global rules ng AI?

At ngayon, China ang pinaka-agresibong kumikilos para hawakan ang manibela.

Ano ba ang WAICO at bakit ito malaking balita?

China is pushing for a new international body called WAICO

World Artificial Intelligence Cooperation Organization.

Para itong “United Nations pero AI edition” kung saan ang goal ay:

• mag-set ng iisang sistema ng AI rules

• mag-regulate ng AI usage sa buong mundo

• mag-guide sa pagbuo ng AI policies ng bawat bansa

Nire-raise ulit ito ni President Xi Jinping sa APEC Summit,

at ang proposed headquarters: Shanghai.

Kung baga, China wants to say:

“Kami na ang mag-le-lead sa global AI governance.”

China: Maagang gumalaw sa AI laws

Simula 2022, China ang isa sa pinakaunang bansa na naglabas ng AI regulations.

Kasama dito:

• bawal ang harmful o manipulative AI content

• strict privacy protections

• data security rules

• deepfake labeling requirements

In short, mabilis sila gumalaw.

At dahil dito, may leverage sila para magharap ng global framework.

Samantala… ang Estados Unidos?

Medyo kabaligtaran.

Wala pang federal-level AI law ang US.

May executive order na supposed to regulate and monitor AI safety —

pero na-revoke noong January.

Meaning:

Tech companies are moving faster than the US government.

This weakens America’s influence sa global AI rules.

Sino lang may existing international AI regulation ngayon?

Only one:

The Council of Europe’s Framework Convention on AI (May 2024).

Ito ang kauna-unahang legally binding AI treaty in the world.

Pero tandaan:

Europe is not the global majority.

Karamihan ng developing nations — including the Philippines — ay wala pa ring malinaw na AI laws.

Kaya malaking issue kung China or Western nations ang unang makapag-set ng global rules,

dahil lahat ng bansa maaapektuhan.

Ano ang meaning nito para sa Pilipinas?

1. Malaki ang impact ng global AI rules sa mga OFWs, negosyo, at digital rights ng mga Pilipino.

AI governance affects:

• data privacy ng Pinoy

• safety ng AI tools na ginagamit natin

• trade, business, and economic opportunities

• tech collaboration with other nations

• national security (lalo na sa West Philippine Sea context)

2. Kung sino ang mauna sa regulation… sila ang magiging “rule makers” ng digital future.

Kung China ang mauna, ibang framework ang magiging global standard.

Kung US or Europe, iba rin ang direksyon.

3. Kailangan maging alerto ang Pilipinas sa diplomatic and tech positioning.

Hindi pwedeng spectator lang.

We must adopt policies that:

• protect Filipino digital rights

• raise AI literacy

• ensure fair tech competition

• empower local AI industries

• avoid overdependence on any single superpower

4. The Philippines must invest in its own AI governance system.

Hindi natin kayang makisabay kung wala tayong sariling

• AI law

• AI ethics framework

• AI safety standards

• data protection policies

• education and workforce strategy

Global AI governance affects EVERY Pinoy, kahit hindi techy.

**Bottomline:

Hindi lang tech battle ito — geopolitical battle ito.**

At sa gitna ng China, US, at Europe…

Ang tanong:

Saan lulugar ang Pilipinas?

Kung hindi tayo kikilos ngayon,

ibang bansa ang magdedesisyon kung ano ang “safe,” “allowed,” at “legal” na AI para sa atin.

Pero kung maaga tayong mag-aral, mag-regulate, at mag-build…

pwede tayong sumabay, hindi lang sumunod.

AI governance is not just about machines.

It’s about protecting Filipino freedom, future, and digital dignity.